معروف ترین گیاه زینتی از خانواده پنیرکیان، ختمی چینی است. درختچه ای همیشه سبز با گل های درشت که بومی مناطق گرمسیری آسیا بوده و در مناطقی عاری از یخبندان کاشته می شود. با این وجود سازگاری این گیاه به کاشت در گلدان موجب استقبال از آن در مناطق سردتر شده است. عمر یک درختچه ختمی چینی کاشته شده در گلدان زیاد است و عمر چهل سال برای آن دور از دسترس نیست.سرعت رشد این گیاه زیاد است و ارتفاع گیاه بالغ به ۳ متر و گستردگی اش به ۲ می رسد. گیاهان کاشته شده در گلدان کوچک تر بوده و به دلیل هرس به منظور گلدهی بیشتر، ارتفاع کمتری دارند. برگ های آن تخم مرغ شکل و نوک دار است. لبه برگ ها دندانه دار است و رنگ برگ ها سبز تیره است.گل ها به طور معمول از پنج گلبرگ تشکیل شده اند ولی گل تعدادی از ارقام، پُرپر است. کاسه گل، استکانی شکل است و اندازه یک گل ۱۵-۱۰ سانتیمتر است. طول عمر هر گل یک تا دو روز است.رنگ متداول و خاص ختمی چینی، قرمز است با این حال ارقام مختلفی از آن وجود دارد که دارای رنگ های صورتی، زرد و نارنجی هست.زمان گلدهی گیاه تابستان است و برای گلدهی بیشتر در اوایل بهار یک سوم ساقه های چوبی گیاه را هرس می کنند.این گیاه را از بادهای شدید باید محافظت کرد. در ضمن گیاه مستعد آفات و بیماری های زیادی است و در نگهداری از آن کمی باید دقت کرد.

گل ختمی د ر شرایط مناسب و د ر فضای آزاد تا بیست و پنج سال عمر می کند ، شرایط پرورش آن بسیار آسان است و با هر موقعیت و شرایطی خود را تطبیق می د هد. از انواع گل ختمی مشهور می توان هیپیسکوس روزا سینن زیس را نام برد.

شرایط پرورش ختمی چینی :

خاک مورد نیاز ختمی چینی :

خاکی لومی با بافت نه خیلی سنگین با زهکشی خوب نیاز دارد. خاک گلدان آن را می توان با ترکیبی مساوی از یک قسمت پیت ماس + یک قسمت خاک برگ + یک قسمت کود گاوی تهیه کرد. اضافه کردن شن یا ورمی کولیت به اندازه ده درصد کل خاک برای زهکشی مناسب ، مخلوطی ایده آل برای آن فراهم می آورد.

آبیاری ختمی چینی :

این گیاه به خشکی کشیدن حساس است و به آبیاری منظم نیاز دارد. آبیاری نامنظم می تواند باعث ریزش غنچه ها شود. نیاز آبی آن متوسط است و اجازه دهید خاک رویی گلدان در فواصل بین آبیاری خشک شود. آبیاری گیاهان گلدانی با آب ولرم در فصل سرد مفید است . زرد شدن برگ های مسن گیاهان همیشه سبز عجیب نیست ولی در صورتی که تعداد برگ ها زیاد باشد و علائم بیماری در برگ ها نباشد، علت آن آبیاری زیاد است.

رطوبت و غبار پاشی ختمی چینی :

در شرایطی که دمای هوا افزایش می یابد به تامین رطوبت هوا نیز توجه کنید. می توانید گیاه را به شکل روزانه با آب ولرم و البته بدون املاح غبارپاشی کنید و یا آنکه یک زیر گلدانی بزرگ را تا لبه آن پر از سنگریزه کنید و سپس تا نیمه ارتفاع آن آب بریزید و سپس گلدان حاوی گیاه را بر روی سنگریزه ها قرار دهید به یاد داشته باشید که کف گلدان نباید با آب در تماس باشد. آب درون زیرگلدانی به تدریج تبخیر می شود و رطوبت مورد نیاز برگسار را تامین خواهد کرد.

نور مورد نیاز ختمی چینی :

این گیاه به نور کامل آفتاب احتیاج دارد. در صورت نگهداری در آپارتمان، محل قرار دادن گیاهان نزدیک به پنجره های شرقی یا جنوبی است. همچنین در فصل زمستان به نور مصنوعی هم احتیاج دارد. کم نوری گیاه را مستعد به ابتلا به بیماری می کند.

دمای ختمی چینی :

ختمی چینی بومی مناطق گرمسیری است و به یخبندان مقاومت ندارد. در صورت کاشت در مکانی پرنور مثل باغچه های جنوبی تا دمای نزدیک صفر درجه خشک نمی شود. البته مکان مورد نظر باید از جریان باد محفوظ باشد. گلدان های ختمی چینی را در فصل سرد به مکانی پرنور و گرم تر منتقل کنید.

کوددهی و تغذیه ختمی چینی :

برای کوددهی گیاه می توان از کودهایی همانند ۱۰-۱۰-۱۰ در طی فصل رشد یعنی بهار و تابستان از کودهای مخصوص گیاهان آپارتمانی هر دو هتفه یکبار استفاده شود.

هرس ختمی چینی :

ظهور گل های زیاد و زیباتر در سال آینده ناشی از هرس است، در اواخر زمستان ارتفاع شاخه ها را به نصف کاهش داده و محل قطع را به منظور جلوگیری از ورود عوامل بیماری زا با گرد گوگرد ضد عفونی نموده و با وازلین سطح آن را بپوشانید.

تعویض گلدان ختمی چینی :

در صورت انجام هرس و کنترل رشد گیاه، تقریبا هر ۳-۲ سال یکبار نیاز است تا گلدان این گیاه با گلدانی بزرگتر عوض شود و بهترین زمان تعویض گلدان در اواخر فصل زمستان است.

تکثیر ختمی چینی :

تکثیر با قلمه : یکی از راه های تکثیر این گیاه ریشه دار کردن قلمه‌های آن است. در فصلهای مختلف می توان قلمه تهیه کرد .

فصل قلمه زدن گل ختمی : در اواسط بهار تا اوایل تابستان قلمه سبز، در اواسط تابستان تا اوایل پاییز قلمه نیمه چوبی و در طی پاییز و زمستان قلمه چوبی را می توان تهیه کرد فقط توجه داشته باشید هر مقدار که قلمه چوبی تر باشد بهتر است که طویل تر نیز باشد .

مثلا قلمه نیمه چوبی به طول ۱۵-۱۰ سانتیمتر و قلمه چوبی را حتی به طول ۳۰ سانتیمتر می توان استفاده کرد و از همه کوتاه تر قلمه سبز است که طول حدود ۷ سانتیمتر نیز برای آن قابل استفاده است .بعد از تهیه قلمه ها آنان را در محیطی مرطوب همانند پرلایت و یا شن و دمای محیط حدود ۲۱ درجه سانتیگراد قرار می دهند تا ریشه دار شوند که حدود ۶-۴ هفته طول می کشد. توجه داشته باشید که قلمه سبز در مقایسه با قلمه چوبی به مراقبت بیشتری بخصوص میزان بیشتری رطوبت هوا نیاز دارد زیرا این نوع از قلمه ها آب را سریعتر از دست می دهند و احتمال خشک شدن آنان بیشتر است.

تکثیر با بذر : بذر گل ختمی چینی به رنگ قهوه ای تیره و یا سیاه رنگ است که می توان برای تکثیر از آن استفاده کرد. به گفته برخی از پرورش دهندگان اگر بعد از تهیه بذر از گیاه مادری به مدت ۳-۲ ماه در یخچال نگهداری شوند درصد جوانه زنی آنان افزایش می یابد .

بهترین زمان کاشت بذر در بهار است و دمای مناسب برای جوانه زنی ۲۵ درجه سانتیگراد با رطوبت محیط بالا می باشد.بستر کاشت را مرطوب نگهدارید و گلدان محتوی بذرها را در مکانی روشن اما به دور از نور مستقیم آفتاب قرار دهید.بذرها معمولا سریع و در طی ۴-۱ هفته جوانه می زنند و بعد از اینکه گیاهچه ها در حدود ۴ یا ۶ جفت برگ داشتند می توان آنان را به گلدالهایی جداگانه منتقل کرد.

خوابانیدن ساقه : در این روش ساقه را همانطور که به گیاه مادری وصل است طوری خم می کنیم که بتوان قسمتی از آن را در زیر خاک کاشت . آن قسمت از ساقه که در زیر خاک قرار می گیرد ریشه خواهد داد و بعد از شکل گیری ریشه می توان این شاخه را از گیاه مادری جدا کرد و به شکل گیاهی مستقل در گلدانی جداگانه کاشت کرد.